ĐỘNG CƠ ĐIỆN 3 PHA LÀ GÌ?
Động cơ điện 3 pha còn có tên gọi khác là motor điện 3 pha. Đây là một dạng động cơ không đồng bộ chạy bằng dòng điện xoay chiều 3 pha. Khác với motor 1 chiều được sử dụng trong dân dụng. Dòng motor 3 pha thường được sử dụng trong các dây chuyền sản xuất quy mô lớn. Tập trung chính ở các ngành công nghiệp như nhà máy sản xuất thực phẩm, máy bơm ly tâm,…
CẤU TẠO CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN 3 PHA
Motor 3 pha bao gồm 2 phần chính, đó là phần stator và rotor.
– Phần stator: Bộ phận này được ghép cẩn thận từ các tấm thép kỹ thuật điện rất mỏng. Bên trong stator được xẻ rãnh hoặc làm bằng khối thép đúc.
– Phần rotor: Đây là bộ phận quay của động cơ được ghép lại từ nhiều thanh kim loại để tạo thành một cái lồng có hình trụ.
Rotor trong động cơ được chia thành 2 loại, đó là: rotor lồng sóc (được tạo thành từ nhiều thanh kim loại song song) và rotor dây quấn.
NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN 3 PHA
Nguyên lý làm việc của chúng dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ.
+ Khi dòng điện 3 pha chạy qua các cuộn dây trên stato, một từ trường quay được tạo ra.
+ Từ trường quay cắt qua các thanh dẫn trên rô-to hoặc cuộn dây, tạo ra dòng điện cảm ứng trong rô-to. Dòng điện cảm ứng này tạo ra từ trường trong rô-to.
+ Từ trường của rô-to tương tác với từ trường quay của stato, tạo ra lực điện từ làm cho rô-to quay theo chiều của từ trường quay.
PHÂN LOẠI MOTOR ĐIỆN 3 PHA
1. Phân loại theo cấu tạo và nguyên lý hoạt động:
Gồm 2 loại:
– Động cơ cảm ứng:
+ Động cơ rô-to lồng sóc: có cấu trúc giống lồng sóc, thường dùng nhất do bền bỉ và ít bảo trì.
+ Động cơ rô-to dây quấn: được nối với các điện trở ngoài qua các vòng tiếp xúc. Thường được dùng trong các ứng dụng yêu cầu khởi động mềm.
– Động cơ đồng bộ: Rô-to quay đồng bộ với từ trường quay của stato. Thường dùng trong các ứng dụng yêu cầu tốc độ chính xác.
2. Phân loại theo tốc độ:
Gồm 2 loại:
– Động cơ tốc độ cố định: Tốc độ quay không đổi, phụ thuộc vào tần số nguồn cung cấp.
– Động cơ tốc độ thay đổi: Tốc độ quay có thể điều chỉnh. Thường được điều khiển bằng biến tần hoặc các thiết bị khác.
3. Phân loại theo mục đích sử dụng:
Gồm 3 loại:
– Động cơ công nghiệp: Được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp sản xuất, chế tạo.
– Động cơ dân dụng: Dùng trong các thiết bị gia dụng như máy giặt, máy lạnh.
– Động cơ đặc biệt: Ví dụ như động cơ chống cháy nổ, động cơ dùng trong môi trường có hóa chất ăn mòn…
4. Phân loại theo hiệu suất năng lượng:
Gồm 3 loại:
– Động cơ hiệu suất tiêu chuẩn: Hiệu suất ở mức tiêu chuẩn IE1
– Động cơ hiệu suất cao: Có hiệu suất cao hơn, tiết kiệm năng lượng IE2
– Động cơ siêu hiệu suất: Hiệu suất tối ưu, tiết kiệm năng lượng nhất, thường đạt tiêu chuẩn IE3, IE4.
ỨNG DỤNG CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN 3 PHA
1. Trong lĩnh vực công nghiệp:
– Máy bơm: Sử dụng trong hệ thống cung cấp nước, thoát nước, và các ứng dụng bơm công nghiệp khác.
– Quạt công nghiệp: Động cơ được sử dụng trong các quạt thông gió lớn và hệ thống điều hòa không khí.
– Máy nén khí: Được dùng để nén khí trong các hệ thống công nghiệp, sản xuất và xử lý vật liệu.
– Máy nghiền, máy trộn: Sử dụng trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất xi măng, khai thác mỏ….
2. Trong giao thông vận tải:
– Xe điện và tàu điện: Mô tơ 3 pha cung cấp lực kéo mạnh mẽ cho các loại phương tiện giao thông công cộng và tư nhân.
– Thang máy và thang cuốn: Sử dụng để vận hành thang máy và thang cuốn trong các tòa nhà cao tầng. Hoặc trong các trung tâm thương mại.
3. Trong ngành năng lượng tái tạo:
– Turbine gió: Mô tơ 3 pha được sử dụng trong các hệ thống phát điện từ năng lượng gió.
– Hệ thống năng lượng mặt trời: Động cơ này có thể được sử dụng trong các thiết bị chuyển đổi năng lượng mặt trời thành điện năng.
4. Ứng dụng trong nông nghiệp:
– Máy cày, máy kéo: Sử dụng trong các máy móc nông nghiệp để thực hiện các công việc như cày bừa, tưới tiêu…
– Hệ thống tưới tiêu tự động: được sử dụng để vận hành các bơm trục ngang trong hệ thống tưới tiêu tự động.
5. Các thiết bị gia dụng:
– Máy giặt công nghiệp: Sử dụng trong các máy giặt công suất lớn cho các khách sạn, bệnh viện, và các cơ sở giặt ủi.
– Máy điều hòa không khí: động cơ được sử dụng trong các hệ thống điều hòa không khí công nghiệp và thương mại.
Với hiệu suất cao và độ tin cậy, động cơ điện 3 pha là một lựa chọn phổ biến. Nó giúp cải thiện hiệu quả hoạt động và giảm tiêu thụ năng lượng.
=> Tham khảo thêm bài viết liên quan: Động cơ điện 3 pha có những loại nào?